Wyszukaj po identyfikatorze keyboard_arrow_down
Wyszukiwanie po identyfikatorze Zamknij close
ZAMKNIJ close
account_circle Jesteś zalogowany jako:
ZAMKNIJ close
Powiadomienia
keyboard_arrow_up keyboard_arrow_down znajdź
removeA addA insert_drive_fileWEksportuj printDrukuj assignment add Do schowka

Interpretacja indywidualna z dnia 12 stycznia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-1.4010.17.2020.10.MK

W zakresie ustalenia: - czy powstałe zyski/straty w wyniku rozliczenia rzeczywistego transakcji zabezpieczeń należy traktować jako przychody/koszty podatkowe, tj. różnice kursowe, - czy powstałe zyski/straty w wyniku rozliczenia nierzeczywistego transakcji zabezpieczeń ale pokrywające ryzyko transakcji fizycznej należy traktować jako przychody/koszty podatkowe, tj. różnice kursowe, - czy wskazane transakcje zabezpieczeń można zaliczyć do pozostałych przychodów/kosztów (nie mogą być one zakwalifikowane do zysków kapitałowych z uwagi na cel jaki przyświecał przy ich zawieraniu).

Interpretacja indywidualna po wyroku sądu – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

1)  ponownie rozpatruję sprawę Państwa wniosku z 13 stycznia 2020 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych – uwzględniam przy tym wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z 12 listopada 2020 r. sygn. akt I SA/Sz 523/20 i

2)  stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób prawnych w zakresie ustalenia:

-czy powstałe zyski/straty w wyniku rozliczenia rzeczywistego transakcji zabezpieczeń należy traktować jako przychody/koszty podatkowe, tj. różnice kursowe - jest prawidłowe,

-czy powstałe zyski/straty w wyniku rozliczenia nierzeczywistego transakcji zabezpieczeń ale pokrywające ryzyko transakcji fizycznej należy traktować jako przychody/koszty podatkowe, tj. różnice kursowe - jest prawidłowe,

-klasyfikacji przychodów i kosztów związanych z instrumentami pochodnymi zabezpieczającymi transakcje, gdy instrument:

-  zostanie rzeczywiście wykorzystany do zabezpieczenia przychodów i kosztów działalności operacyjnej - jest prawidłowe,

nie zostanie wykorzystany w celu zabezpieczenia przychodów i kosztów działalności operacyjnej - jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

13 stycznia 2020 r. wpłynął Państwa wniosek z tego samego dnia o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób prawnych, w zakresie ustalenia:

-czy powstałe zyski/straty w wyniku rozliczenia rzeczywistego transakcji zabezpieczeń należy traktować jako przychody/koszty podatkowe, tj. różnice kursowe,

-czy powstałe zyski/straty w wyniku rozliczenia nierzeczywistego transakcji zabezpieczeń ale pokrywające ryzyko transakcji fizycznej należy traktować jako przychody/koszty podatkowe, tj. różnice kursowe,

-czy wskazane transakcje zabezpieczeń można zaliczyć do pozostałych przychodów/kosztów (nie mogą być one zakwalifikowane do zysków kapitałowych z uwagi na cel jaki przyświecał przy ich zawieraniu).

Uzupełnili go Państwo 12 marca 2020 r. w odpowiedzi na wezwanie z 4 marca 2020 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością zwana dalej Spółką lub Wnioskodawcą, planuje rozszerzenie prowadzonej działalności gospodarczej o sprzedaż płodów rolnych oraz świadczenie usług transportowych.

Wnioskodawca zamierza dokonać zabezpieczeń kursu walutowego stosowanego w nowoprowadzonej działalności gospodarczej. Celem stosowania przez Wnioskodawcę instrumentów zabezpieczeń będzie konieczność zabezpieczenia kursu walutowego związanego z prowadzoną działalnością operacyjną (ok. 60-80% wolumenu sprzedaży rozliczana będzie w walucie EUR, po stronie kosztów jedną z większych pozycji walutowych stanowić będzie wyrażona w walucie kwota rat dotyczących finansowania floty samochodowej, niemniej jednak większość kosztów wyrażona będzie w walucie PLN).

Spółka planuje dokonanie również zabezpieczenia kursu waluty USD jako głównego czynnika fluktuacji ceny paliwa (przy ekstensywnej flocie samochodów i maszyn rolniczych zabezpieczenie to będzie miało duże znaczenie. Cena paliwa uzależniona jest od notowań cen baryłki ropy naftowej na rynkach światowych - notowania w USD).

Spółka aktywnie zamierza zarządzać ryzykiem finansowym poprzez wykorzystanie instrumentów pochodnych w celu zabezpieczenia marży złotowej wynikającej z prowadzonej sprzedaży i agregację środków walutowych po cenach gwarantujących zmniejszenie kosztów w realizowanym obrocie.

W celu zabezpieczenia marży (ceny wymiany walutowej, rentowności) Spółka stosować będzie następujące instrumenty zabezpieczające m.in.:

Transakcje Forward,

Transakcje kupna opcji walutowej,

Transakcje sprzedaży opcji walutowych.

W momencie zawierania transakcji zabezpieczających wszystkie transakcje zawierane będą w celu zabezpieczenia kursu wymiany walut przyszłych przepływów. Łączny roczny wolumen zabezpieczenia transakcji sprzedaży znajdować się będzie w przedziale 80%-100% zakontraktowanych przepływów i 80%-120% przepływów prognozowanych.

Proces rozwoju i realizacji inwestycji w Spółce determinuje prognozę przepływów na 25% ponad obrót realizowany w zeszłym roku obrachunkowym (w pierwszym roku będzie to wielkość prognozowana).

Zgodnie z polityką walutową spółki potencjalna nadwyżka albo będzie domykana różnicami (co pozwoli osiągnąć założony kurs budżetowy) albo będzie wykorzystywana do zabezpieczenia przyszłych wpływów, sięgających poza okres 12 miesięcy.

Przy odległych terminach trudno z dokładnością co do dnia zaplanować wpływ środków od kontrahenta (przesunięcia dostaw lub płatności, opóźnienia) oraz finalnie dopasować przepływy walutowe w konkretnym banku do zawartych w tym banku zabezpieczeń.

Zdarzać się będzie, że daty rozliczenia transakcji będą przesuwane lub transakcje będą rozliczane przed terminem natomiast rzeczywista wymiana nastąpi w terminie kiedy wpłyną środki od kontrahenta.

Spółka będzie posiadała rachunki w kilku bankach (A, B, C) w każdym z banków będzie miała wymóg przeprowadzania obrotów na różnych poziomach oraz możliwość zawierania transakcji zabezpieczających.

Kłopotliwe będzie oczekiwanie z wymianą walut na dzień rozliczenia transakcji lub przekazywanie waluty z banku do którego wpłynął przelew od kontrahenta do banku w którym na ten dzień przypada data rozliczenia transakcji zabezpieczającej.

Z wyżej wymienionych powodów możliwe jest, że zabezpieczenia zawarte w instytucji finansowej (A) będą wyższe niż przepływy i rzeczywista wymiana walut w banku A, natomiast w banku B i C wpływy i wymiana rzeczywista będą wyższe niż zabezpieczenia w banku B i C. Jednocześnie suma zawartych zabezpieczeń w bankach A + B + C (nawet jeśli rozliczenie nastąpił w sposób nierzeczywisty) pokrywać się będzie ze skalą wpływów walutowych lub skalą rzeczywistej wymiany walut łącznie we wszystkich bankach A+B+C.

W związku z powyższym finalnie rozliczenie transakcji zabezpieczających będzie miało dwojaki charakter, w części z nich nastąpi rzeczywista wymiana waluty, przy części nastąpi tylko rozliczenie nierzeczywiste, tj. nie nastąpi faktyczny zakup i sprzedaż waluty, Spółka otrzyma jedynie rozliczenie per saldo danego instrumentu zabezpieczającego (in plus lub in minus obciążające rachunek bankowy).

Rozliczenia nierzeczywiste, tj. bez zapewniania salda na rachunku, realizowane będą w celu zabezpieczenia ceny rzeczywistych, fizycznych przepływów i dopiero suma obu składników wymiany składać się będzie na cenę budżetową i poziom osiągnięcia rentowności. Ze względów proceduralnych (różne wymogi dotyczące obrotów w różnych bankach) nie uda się realizować wymiany fizycznej poprzez instrumenty zabezpieczające w tej samej instytucji finansowej. Konieczny będzie podział między bankami.

W uzupełnieniu wniosku ujętym w piśmie z 12 marca 2020 r. wskazali Państwo, że:

a)  Na dzień realizacji kontraktu Spółka otrzymuje na konto kwotę w walucie w wysokości wynikającej z kontraktu oraz według kursu terminowego. Wpływ środków pieniężnych na rachunek bankowy zostanie wyceniony według kursu faktycznie zastosowanego, a takim kursem będzie ustalony w kontrakcie kurs terminowy. W opisanym przypadku dojdzie jedynie do nabycia waluty po z góry określonym kursie terminowym i jej wpływu na rachunek jednostki. W dniu realizacji kontraktu po stronie nabywcy kontraktu nie powstanie ani przychód, ani koszt podatkowy. W wyniku realizacji kontraktu Spółka nabędzie lub sprzeda walutę obcą. Kosztem lub przychodem podatkowym będą różnice kursowe w momencie zapłaty za zobowiązania spółki w tej walucie.

W przypadku kontraktu nierzeczywistego realizacja kontraktu odbywać się będzie poprzez zapłatę lub otrzymanie zapłaty bez dostawy instrumentu bazowego (np. waluty euro), a więc bez możliwości zbycia euro w przyszłości. Przychód/koszt podatkowy, nie będący różnicą kursową, rozpoznawany będzie wówczas, gdy staje się należny (w dniu otrzymania środków pieniężnych).

b)  Zawierane przez Wnioskodawcę Transakcje (Forward, kupna opcji walutowej, sprzedaży opcji walutowych) nie będą miały charakteru spekulacyjnego.

c)  Wnioskodawca co do zasady nie zamierza dokonywać zabezpieczeń transakcji związanych z nabyciem środków trwałych. Przyjmuje jednak, iż w sytuacji, gdyby transakcje zabezpieczeń związanych z nabyciem środka trwałego miały miejsce, to powstałe w wyniku rozliczenia transakcji przychody/koszty przed oddaniem środka trwałego do używania zwiększałyby jego wartość. Transakcje zabezpieczeń zrealizowane po nabyciu i oddaniu środka trwałego do korzystania stanowiłyby przychody/koszty podatkowe.

d)  Wnioskodawca zawierając zabezpieczenia w ramach poszczególnych banków opierać się będzie na szacunkowych informacjach odnośnie wartości kontraktu i przewidywanego terminu zapłaty od kontrahenta. Założeniem Spółki jest by suma wszystkich zabezpieczeń w momencie zawierania transakcji zabezpieczyła prognozowane przepływy. Transakcje zawierane z terminem rozliczenia na +3 mieś, +6 mieś, +12 mieś a może nawet +18 miesięcy. Przy tak odległych terminach trudno z dokładnością co do dnia zaplanować wpływ środków od kontrahenta zatem zdarza się, że daty rozliczenia transakcji są przesuwane lub transakcje są rozliczane przed terminem, a fizyczna wymiana następuje w terminie, kiedy wpłyną środki od kontrahenta. W praktyce zdarzać się więc będą sytuacje, gdy kontrahent zamiast wpłacić środki do banku A wpłaci do banku B. W konsekwencji by Spółka nie traciła czasu niezbędnego do dokonania przelewu środków pieniężnych z rachunku B na rachunek A, zwłaszcza w sytuacji, gdy rozliczenie transakcji będzie odsunięte w czasie, w celu rozliczenia danego kontraktu Spółka dokona negocjacji ustalonych warunków z bankiem A odnośnie rozliczenia wcześniejszej transakcji, przy równoczesnej odsprzedaży waluty bankowi B.

Spółka dąży do tego by transakcje z rozliczeń równoważyły się pod kątem uzyskanych korzyści/strat. Powstała różnica z rozliczenia transakcji z bankiem A zostanie jako rozliczenie nierzeczywiste odniesione w przychody/koszty podatkowe (przychody/koszty operacyjne).

e)  Firma handlowa w swej działalności majątek obrotowy finansuje kapitałem własnym oraz obcym, w tym finansowaniem bankowym (np. poprzez kredyty obrotowe). Przy osiągnięciu określonego pułapu obrotów nie jest możliwe uzyskanie finansowania tylko w jednym banku (zarówno banki, jak i klienci unikają koncentracji zaangażowania na jednym podmiocie). Banki udzielają finansowania kredytowego oraz limitów kredytowych w oparciu o własne wewnętrzne procedury, regulaminy i polityki (co oznacza, że limity umożliwiające zabezpieczenie kursu nie zawsze są proporcjonalne do wysokości kredytu obrotowego przyznanego danemu podmiotowi). Jednocześnie w umowach kredytowych zawarte są klauzule i warunki determinujące współpracę, w tym również warunek minimalnych obrotów na posiadanych w danym banku rachunkach bankowych (realizacja określonych wpływów na rachunku bankowym). Co do zasady takie warunki ustalane są z bankiem raz do roku.

Podział obrotów pomiędzy bankami uzależniony jest od warunków jakie Wnioskodawca zobligowany jest spełnić, by przestrzegać warunków umowy kredytowej w danym banku (w każdym banku jest inny limit kredytowy, inny poziom minimalnych obrotów oraz inny limit na transakcje umożliwiające zabezpieczenie kursu wymiany walut, co nie oznacza, że limit na transakcje walutowe jest wystarczający, aby zabezpieczyć przepływy w danym banku). Warunki każdy z banków określa indywidulanie.

W praktyce możliwość przestrzegania warunków umowy kredytowej w zakresie klauzuli obrotów jest ściśle skorelowana z rzeczywistymi wpływami i wypływami środków pieniężnych, w tym również na rachunki walutowe w danym banku.

Limity na transakcje zabezpieczające ryzyko kursowe w każdym banku są wyznaczane w indywidualny sposób (Wnioskodawca nie jest informowany o sposobie wyznaczania tego limitu w banku, jest on odgórnie ustalany w ramach banku). Co do zasady, na wysokość tego limitu oraz jego wykorzystanie wpływa wiele zmiennych. Limit ten determinuje jak wiele transakcji zabezpieczających można zawrzeć (ilość i wartość transakcji, kurs wymiany/kurs bieżący, data rozliczenia/długość trwania transakcji, itp.). Wykorzystanie tego limitu pod wpływem czynników rynkowych (np. notowania kursów walut) zmienia się codziennie, co również determinuje możliwość zawarcia transakcji zabezpieczającej w banku A, B, C stosownie do zmieniającej się koniunktury i zapotrzebowania jednostki.

W sytuacji, gdy w banku A realizowane będzie 80% obrotu rzeczywistego, jednocześnie bank A pozwoli na zabezpieczenie 25% tych przepływów instrumentami pochodnymi (wielkość limitu). Bank B, w którym realizowane będzie 15% obrotu rzeczywistego pozwoli zabezpieczyć dodatkowe 20% pozycji walutowej. Bank C, w którym praktycznie nie dokonywać będziemy fizycznych przewalutowań pozwoli na zabezpieczenie kursu pozostałej części pozycji walutowej i potencjalnej, prognozowanej nadwyżki.

W sytuacji, gdy w miesiącu wymienione zostanie (…) EUR, to w banku A Wnioskodawca będzie miał zabezpieczone (…) EUR przy jednoczesnej fizycznej wymianie (…) EUR, w banku B (…) waluty zabezpieczone zostanie z fizyczną wymianą (…) EUR, a bank C - gdzie nie dojdzie do fizycznego obrotu pieniądza-zabezpieczy przynajmniej (…) EUR. Jeśli zabezpieczenia przekraczają fizyczny wolumen transakcji na dany miesiąc, to przesuwane są na przyszłe okresy.

Wielkość prognozowanych przez Spółkę przepływów uniemożliwia jej zawarcie transakcji zabezpieczeń tylko i wyłącznie przez jeden bank.

f)  W sytuacji, gdy dany instrument nie zostanie wykorzystany, z uwagi na fakt, iż rzeczywisty wpływ środków pieniężnych nie nastąpił w danym banku, Wnioskodawca albo dokonuje uzgodnionego przesunięcia terminu rozliczenia transakcji po kursie historycznym na okres maksymalnie do 12 miesięcy albo dokonuje zawarcia transakcji odwrotnej do zawartej umowy zabezpieczenia. W wyniku nierzeczywistego rozliczenia transakcji sprzedaży i zakupu waluty powstała różnica zostanie odniesiona na wynik jako przychody/koszty operacyjne. Równocześnie w banku, w którym nastąpił fizyczny wpływ środków pieniężnych Wnioskodawca dokona sprzedaży waluty bankowi po kursie bankowym lub wynegocjowanym.

Sytuacja, do której referuje pytanie w podpunkcie f) wystąpi tylko dlatego, że bank A nie daje Wnioskodawcy możliwości zabezpieczenia 100% przepływów, których oczekuje w związku z udzielonym kredytem - udzielając finansowania wymaga realizowania za jego pośrednictwem fizycznego obrotu w wysokości 80% wpływów, a nie udostępnia limitu (lub narzędzi) do zabezpieczenia przepływów walutowych. W konsekwencji bank B i C rozliczy zabezpieczenie walutowe operacjami finansowymi tzw. różnicą kursową, natomiast suma rozliczeń fizycznych i nierzeczywistych stanowi składnik w całości realizujący cel zabezpieczenia marży działalności operacyjnej. Przychody uzyskane z rozliczenia zabezpieczeń walutowych (bank B i C) zgodnie z założeniami jakie przyświecały zawarciu transakcji są elementem marży działalności operacyjnej (finansują skup i sprzedaż produktów firmy na rentownym poziomie).

Pytania

1.Czy powstałe zyski/straty w wyniku rozliczenia rzeczywistego transakcji zabezpieczeń należy traktować jako przychody/koszty podatkowe, tj. różnice kursowe?

2.Czy powstałe zyski/straty w wyniku rozliczenia nierzeczywistego transakcji zabezpieczeń ale pokrywające ryzyko transakcji fizycznej należy traktować jako przychody/koszty podatkowe, tj. różnice kursowe?

3.Czy wskazane powyżej transakcje zabezpieczeń można zaliczyć do pozostałych przychodów/kosztów (nie mogą być one zakwalifikowane do zysków kapitałowych z uwagi na cel jaki przyświecał przy ich zawieraniu)?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad. 1

Zgodnie z definicją zawartą art. 16 ust. 1b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej pdop), jako pochodne instrumenty finansowe rozumie się prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny towarów, walut obcych, waluty polskiej, złota dewizowego, platyny dewizowej lub papierów wartościowych, albo od wysokości stóp procentowych lub indeksów, a w szczególności opcje i kontrakty terminowe.

Przychody z tytułu transakcji na pochodnych instrumentach finansowych powinny być rozpoznawane zgodnie z art. 12 ustawy o pdop.

Za koszty uzyskania przychodu uznaje się wydatki poniesione w celu uzyskania przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu, uwzględniając wyłączeń wskazane w art. 16 ust. 1 ustawy o pdop.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8b ustawy o pdop, nie uznaje się za koszty uzyskania przychodu wydatków związanych z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych - do czasu realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo rezygnacji z realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo ich odpłatnego zbycia o ile wydatki też stosownie do art. 16g ust. 3 i 4, nie powiększają wartości początkowej środka trwałego oraz wartości niematerialnych i prawnych. Dlatego też dla ustalenia skutków podatkowych rozliczenia instrumentów zabezpieczających należy stosować przepisy ogólne, dostosowując je do cech danego pochodnego instrumentu finansowego.

W interpretacjach podatkowych ukształtowało się stanowisko potwierdzające, że konsekwencje podatkowe realizacji instrumentów zabezpieczających zależą przede wszystkim od tego czy transakcja ma charakter rzeczywisty, czy też nierzeczywisty.

Przy kontraktach rzeczywistych dochodzi do zamiany aktywów (złotych na walutę lub odwrotnie), a rzeczywisty przepływ środków pieniężnych nie spowoduje powstania ani przychodu, ani kosztu podatkowego.

Wypływ waluty - któremu towarzyszy przeniesienie prawa własności - spowoduje obowiązek wyliczenia podatkowych różnic kursowych wynikających z kontraktu, które w rachunku podatkowym ustalane są jako przychód lub koszt.

Różnice kursowe w rozumieniu pdop mogą występować jedynie w związku z wydatkowaniem (wypływem) waluty uprzednio nabytej na podstawie takiego kontraktu, np. zapłaty swoich zobowiązań.

W związku ze sprzedażą walut obcych (wypływ) powstaną różnice kursowe od własnych środków walutowych, wynikające z różnicy wartości w dacie wpływu waluty obcej oraz jej wypływu.

Dla ustalenia różnic kursowych z tytułu realizacji instrumentów zabezpieczających o charakterze rzeczywistym należy, więc zastosować odpowiednie przepisy dotyczące takich różnic, tj. albo metodę podatkową (art. 15a pdop) albo metodę rachunkową (art. 9b ust. 1 pkt 2 pdop).

Przy czym w przypadku metody podatkowej zastosowanie mają przepisy o różnicach kursowych z tytułu własnych środków pieniężnych określonych w art. 15a ust. 2 pkt 3 pdop i odpowiednio art. 15a ust. 3 pkt 3 pdop.

Prawidłowość tego stanowiska znajduje odzwierciedlenie m.in. w wyroku WSA w Krakowie z dnia 7 czerwca 2017 r. sygn. I SA/Kr 310/17.

Ad. 2

Przy kontraktach nierzeczywistych, tj. gdy nie ma miejsca dostawa instrumentu bazowego, różnice z wyceny instrumentu bazowego lub inaczej kwota rozliczenia (wartość z kontraktu i wartość z dnia realizacji) może być natomiast ujęta w przychodach podatkowych (zysk) lub w kosztach uzyskania przychodów (strata). Powstałe różnice pomiędzy wartością wynikającą z kontraktu a wartością z dnia realizacji nie będzie stanowiła różnic kursowych w rozumieniu przepisów pdop, będzie jednak ujmowana w rachunku podatkowym jako odpowiednio: przychody lub koszty podatkowe.

Ad. 3

W zakresie źródła przychodów to przychody z pochodnych instrumentów finansowych zalicza się do zysków kapitałowych, z wyłączeniem pochodnych instrumentów finansowych służących zabezpieczeniu przychodów albo kosztów, niezaliczanych do zysków kapitałowych (art. 7b ust. 1 pkt 6 pdop).

Zgodnie z obowiązującą linią orzeczniczą konieczne jest zbadanie jaki był gospodarczy cel kontraktu czy opcji (por. stanowisko wyrażone m.in. w interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 25 kwietnia 2018 r., Znak: 0114-KDIP2-3.4010.62.2018.2.KK). Podatnik musi udowodnić zabezpieczający charakter instrumentów pochodnych (np. przy użyciu dokumentacji księgowej zarządzania ryzykiem walutowym ale i każdym innym dowodem - por. wyrok NSA z 17 lutego 2017 r., II FSK 95/15).

Mając na uwadze, iż transakcje zabezpieczające zawierane przez Spółkę służyć mają zabezpieczeniu prowadzonej działalności operacyjnej uznać należy, iż nie mogą zostać one zakwalifikowane do zysków kapitałowych.

Interpretacja indywidualna

W wyniku analizy Państwa wniosku – 18 marca 2020 r. wydałem postanowienie o pozostawieniu wniosku bez rozpatrzenia Znak: 0111-KDIB2-1.4010.17.2020.2.EN.

Pismem z 25 marca 2020 r., które wpłynęło w tym samym dniu na ww. postanowienie wnieśliście Państwo zażalenie. Postanowieniem z 25 maja 2020 r., Znak: 0111-KDIB2-1.4010.17.2020.3.BKD, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie. Postanowienie to zostało skutecznie doręczone 25 maja 2020 r.

Skarga na interpretację indywidualną

Pismami z 23 czerwca 2020 r. przesłanymi za pośrednictwem ePUAP r. wnieśli Państwo skargę na postanowienie Organu II instancji do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie. Skarga wpłynęła do mnie 23 czerwca 2020 r.

Wnieśli Państwo o uchylenie skarżonego postanowienia z dnia 25 maja 2020 r. Znak: 0111-KDIB2-1.4010.17.2020.3.BKD oraz poprzedzającego go postanowienia z dnia 18 marca 2020 r. Znak: 0111-KDIB2-1.4010.17.2020.2.EN, a także o zasądzenie na rzecz Skarżącego zwrotu kosztów postępowania wedle norm przepisanych.

Postępowanie przed sądami administracyjnymi

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie wyrokiem z 12 listopada 2020 r. sygn. akt I SA/Sz 523/20 uchylił zaskarżone postanowienie i poprzedzające je postanowienie Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 18 marca 2020 r., Znak: 0111-KDIB2-1.4010.17.2020.2.EN.

Organ wniósł skargę kasacyjną od tego wyroku do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Naczelny Sąd Administracyjny – wyrokiem z 25 maja 2022 r. sygn. akt II FSK 282/21 oddalił skargę kasacyjną Organu.

19 października 2022 r. wpłynął do Organu prawomocny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie sygn. akt I SA/Sz 523/20 wraz ze zwrotem akt.

Ponowne rozpatrzenie wniosku – wykonanie wyroku 

Zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 329, ze zm.):

Ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa uległy zmianie.

Wykonuję obowiązek, który wynika z tego przepisu, tj.:

uwzględniam ocenę prawną i wskazania dotyczące postępowania, które wyraził Naczelny Sąd Administracyjny w ww. wyroku;

ponownie rozpatruję Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej – stwierdzam, że stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

W myśl art. 4a pkt 22 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2019 r., poz. 865 ze zm. dalej: „updop”),

ilekroć w ustawie jest mowa o pochodnych instrumentach finansowych, oznacza to instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1  pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, z wyłączeniem tytułów uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania oraz instrumentów rynku pieniężnego.

Stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c - e ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz.U. z 2018 r., poz. 2286 ze zm.),

instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są niebędące papierami wartościowymi:

c) opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności, uprawnienie do emisji lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne, z wyłączeniem instrumentów pochodnych, o których mowa w art. 10 rozporządzenia 2017/565,

d) opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne lub mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron,

e) opcje, kontrakty terminowe, swapy oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które mogą być wykonane przez dostawę, pod warunkiem że są dopuszczone do obrotu w systemie obrotu instrumentami finansowymi, z wyłączeniem produktów energetycznych będących przedmiotem obrotu hurtowego na OTF, które muszą być wykonywane przez dostawę,

Są to instrumenty pochodne, ponieważ ich cena (wartość) jest uzależniona od kształtowania się ceny instrumentu, na który opiewają. Cechą konstytutywną pochodnych instrumentów finansowych jest ich oparcie na tzw. instrumentach bazowych, w tym na walutach obcych.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 i 2 updop,

1. Przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód stanowiący sumę dochodu osiągniętego z zysków kapitałowych oraz dochodu osiągniętego z innych źródeł przychodów. W przypadkach, o których mowa w art. 21, art. 22 i art. 24b, przedmiotem opodatkowania jest przychód.

2. Dochodem ze źródła przychodów, z zastrzeżeniem art. 11c, art. 11i, art. 24a, art. 24b, art. 24d i art. 24f, jest nadwyżka sumy przychodów uzyskanych z tego źródła przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Zgodnie z art. 7b ust. 1 pkt 6 lit. b updop,

Za przychody z zysków kapitałowych uważa się przychody z papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem pochodnych instrumentów finansowych służących zabezpieczeniu przychodów albo kosztów, niezaliczanych do zysków kapitałowych.

Stosownie do art. 7b ust. 2 updop,

W przypadku ubezpieczycieli, banków, podmiotów, o których mowa w art. 15c ust. 16 pkt 3, 4, 15 i 16, instytucji finansowych w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe oraz podmiotów, o których mowa w art. 3 pkt 21 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, przychody wymienione w ust. 1, z wyłączeniem przychodów, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a i f, zalicza się do przychodów innych niż przychody z zysków kapitałowych.

Zgodnie z art. 15c ust. 16 updop,

Przez przedsiębiorstwo finansowe rozumie się spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową oraz Krajową Spółdzielczą Kasę Oszczędnościowo-Kredytową.

Natomiast myśl art. 4 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz.U. z 2019 r., poz. 2357),

określenie – instytucja finansowa oznacza instytucję finansową, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia nr 575/2013.

Natomiast z § 3 pkt 4 - 8 rozporządzenia Ministra Finansów z 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (Dz.U. z 2017 r. poz. 277) wynika, że:

a) instrumentem pochodnym jest instrument finansowy, którego wartość jest zależna od zmiany wartości instrumentu bazowego, to jest określonej stopy procentowej, ceny papieru wartościowego lub towaru, kursu wymiany walut, indeksu cen lub stóp, oceny wiarygodności kredytowej lub indeksu kredytowego albo innej podobnej wielkości i 

b) nabycie nie powoduje poniesienia żadnych wydatków początkowych albo wartość netto tych wydatków jest niska w porównaniu do wartości innych rodzajów kontraktów, których cena podobnie zależy od zmiany warunków rynkowych, i

c) rozliczenie nastąpi w przyszłości.

Do instrumentów pochodnych zalicza się w szczególności transakcje terminowe, takie jak kontrakty forward lub futures, opcje oraz kontrakty swap;

5) kontrakt forward - umowa nakładająca na jedną stronę obowiązek dostarczenia, a na drugą - odbioru aktywów o określonej ilości, w określonym terminie w przyszłości i po określonej cenie, ustalonej w momencie zawierania kontraktu;

6) kontrakt futures - umowa o określonej standardowej charakterystyce, będąca przedmiotem obrotu w obrocie regulowanym, nakładająca na jedną stronę obowiązek dostarczenia, a na drugą - odbioru aktywów o określonej ilości, w określonym terminie w przyszłości i po określonej cenie, ustalonej w momencie zawierania kontraktu;

7) opcja - kontrakt, w wyniku którego jednostka nabywa prawo kupna - opcja kupna (call) lub sprzedaży - opcja sprzedaży (put) aktywów podstawowych po określonej z góry cenie i w określonym czasie;

8) kontrakt swap - umowa zamiany przyszłych płatności na warunkach z góry określonych przez strony.

Warto w tym miejscu wskazać, że w przypadku transakcji terminowych wyróżniamy transakcje:

-    nierzeczywiste, w których nie następuje fizyczna dostawa instrumentu bazowego, natomiast realizacja transakcji jest dokonywana poprzez rozliczenie między stronami różnicy cen, oraz

-    rzeczywiste, w których następuje faktyczne przeniesienie prawa własności ze sprzedającego na kupującego w drodze fizycznego dostarczenia instrumentu bazowego kupującemu przez sprzedającego, w określonym terminie i miejscu w zamian za ekwiwalent pieniężny.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 updop,

Przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe.

W myśl art. 12 ust. 3 updop,

Za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, a także za przychody uzyskane z zysków kapitałowych, z wyłączeniem przychodów, o których mowa w art. 7b ust. 1 pkt 1, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Zatem, przychodem są wszelkie przysporzenia majątkowe o charakterze trwałym, których rzeczywiste otrzymanie, a w niektórych przypadkach już sam fakt, że są należne, powoduje obowiązek zapłaty podatku dochodowego. Co do zasady, o zaliczeniu danego przysporzenia majątkowego do przychodów decyduje definitywny charakter tego przysporzenia w tym sensie, że w sposób ostateczny faktycznie powiększa ono aktywa.

Zasady podatkowego rozpoznawania momentu uzyskania przychodów, określonych w art. 12 ust. 3 updop, uregulowane zostały w art. 12 ust. 3a-3g oraz 3j-3m.

Zgodnie z art. 12 ust. 3f updop,

za datę powstania przychodu z tytułu realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych uważa się moment realizacji tych praw.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 updop,

Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu.

Definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu, każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać celowość wydatku, tj. istnienie związku przyczynowego pomiędzy jego poniesieniem a powstaniem lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.

Rozpatrując kwestię kosztów podatkowych w oparciu o przepisy updop należy mieć również na uwadze postanowienia art. 16 ust. 1 tej ustawy.

Jak wynika z art. 16 ust. 1 pkt 8b updop,

Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków związanych z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych - do czasu realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo rezygnacji z realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo ich odpłatnego zbycia - o ile wydatki te, stosownie do art. 16g ust. 3 i 4, nie powiększają wartości początkowej środka trwałego oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Zatem, generalna zasada wynikająca z ww. regulacji stanowi, że wydatki związane z nabyciem instrumentów pochodnych podlegają zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów w momencie:

realizacji praw wynikających z danego instrumentu,

rezygnacji z realizacji tych praw,

odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych.

Tym samym, koszty uzyskania przychodów powstają dopiero w dacie realizacji (albo rezygnacji z realizacji) praw z instrumentów pochodnych lub w momencie ich odpłatnego zbycia.

Należy jednak przy tym wspomnieć, że jeżeli nabycie pochodnego instrumentu finansowego służy zabezpieczeniu transakcji nabycia/wytworzenia środków trwałych oraz nabycia wartości niematerialnych i prawnych, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 1 updop, to stosownie do art. 16g ust. 3 i 4 tej ustawy wszelkie wydatki poniesione w celu nabycia tego instrumentu oraz jego realizacji powiększają wartość środka trwałego lub wartości niematerialnej czy prawnej.

Norma ta stanowi uzupełnienie ogólnych zasad potrącalności kosztów, przewidzianych w art. 15 ust. 4 i następne updop.

W oparciu o kryterium powiązania poniesionego kosztu z przychodem, ustawodawca wyróżnił koszty podatkowe:

-   bezpośrednio związane z przychodami, których poniesienie przekłada się wprost na uzyskanie konkretnych przychodów (możliwe jest ustalenie, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nimi przychód) oraz

-   inne niż bezpośrednio związane z przychodami, których nie można w taki sposób przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako prowadzące do ich osiągnięcia (tzw. koszty pośrednie).

W myśl art. 15 ust. 4d updop,

Koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.

Zgodnie z art. 15 ust. 4e updop,

Za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem ust. 4a i 4f-4h, uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Konsekwencje podatkowe (sposób i moment ujęcia w przychodach i kosztach) zależą przede wszystkim od tego, czy transakcja ma charakter rzeczywisty, czy też nierzeczywisty, jak również od źródła przychodów, do jakiego wynik transakcji na pochodnych instrumentach finansowych jest zaliczany.

Podkreślić należy, że art. 7b updop zawiera zamknięty katalog przychodów, które podatnicy będą kwalifikować jako przychody z zysków kapitałowych. Natomiast, koszty uzyskania przychodów winny być klasyfikowane w relacji do przychodu, którego dotyczą. Oznacza to, że w przypadku podatnika, który winien rozpoznawać przychody z zysków kapitałowych oraz innych źródeł przychodów w przypadku poniesienia wydatku stanowiącego koszt podatkowy, będzie on zobowiązany, do ustalenia czy jest to koszt dotyczący przychodów z zysków kapitałowych czy przychodów z innych źródeł.

I tak, zauważyć należy, że:

-   przy kontraktach rzeczywistych dochodzi do zamiany aktywów (złotych na walutę lub odwrotnie), a rzeczywisty przepływ środków pieniężnych nie spowoduje powstania ani przychodu, ani kosztu podatkowego. Wypływ waluty - któremu towarzyszy przeniesienie prawa własności - spowoduje obowiązek wyliczenia podatkowych różnic kursowych wynikających z kontraktu, które w rachunku podatkowym ustalane są jako przychód lub koszt. Różnice kursowe w rozumieniu updop mogą występować jedynie w związku z wydatkowaniem (wypływem) waluty uprzednio nabytej na podstawie takiego kontraktu, np. zapłaty swoich zobowiązań. W związku ze sprzedażą walut obcych (wypływ) powstaną różnice kursowe od własnych środków walutowych, wynikające z różnicy wartości w dacie wpływu waluty obcej oraz jej wypływu. Składnikiem wyniku podatkowego są ponadto inne elementy związane z kontraktem, jak np. zapłacona premia opcyjna (o ile występuje) czy inne wydatki, które są ujmowane odpowiednio po stronie kosztów lub przychodów podatkowych;

-   przy kontraktach nierzeczywistych, tj. gdy nie ma miejsca dostawa instrumentu bazowego, różnice z wyceny instrumentu bazowego lub inaczej kwota rozliczenia (wartość z kontraktu i wartość z dnia realizacji) może być natomiast ujęta w przychodach podatkowych (zysk) lub w kosztach uzyskania przychodów (strata).

Przedmiotem wątpliwości Wnioskodawcy objętych pytaniem nr 1 jest kwestii ustalenia czy powstałe zyski/straty w wyniku rozliczenia rzeczywistego transakcji zabezpieczeń należy traktować jako przychody/koszty podatkowe, tj. różnice kursowe,

Jak wskazano na wstępie konsekwencje podatkowe (sposób i moment ujęcia w przychodach i kosztach) zależą przede wszystkim od tego, czy transakcja na instrumentach pochodnych ma charakter rzeczywisty, czy też nierzeczywisty.

Przenosząc powyżej przedstawione uregulowania prawne na grunt analizowanej sprawy, w sytuacji faktycznego przeniesienia prawa własności ze sprzedającego (Bank) na kupującego (Wnioskodawca) w drodze fizycznego dostarczenia instrumentu bazowego (waluty) kupującemu przez sprzedającego, w określonym terminie i miejscu w zamian za ekwiwalent pieniężny, tj. faktycznego dostarczenia Wnioskodawcy zabezpieczonej na instrumencie bazowym waluty, a więc w przypadku transakcji rzeczywistych, Wnioskodawca zobowiązany będzie do rozpoznania różnic kursowych od tych transakcji.

Jak wynika bowiem z art. 9b ust. 1 updop,

1. Podatnicy ustalają różnice kursowe na podstawie:

1) art. 15a, albo

2) przepisów o rachunkowości, pod warunkiem że w okresie, o którym mowa w ust. 3, sporządzane przez podatników sprawozdania finansowe będą badane przez firmy audytorskie.

Stosownie do art. 9b ust 2 updop,

Podatnicy, którzy wybrali metodę, o której mowa w ust. 1 pkt 2, zaliczają odpowiednio do przychodów lub kosztów uzyskania przychodów ujęte w księgach rachunkowych różnice kursowe z tytułu transakcji walutowych i wynikające z dokonanej wyceny składników aktywów i pasywów wyrażonych w walucie obcej, a także wyceny pozabilansowych pozycji w walutach obcych. Wycena ta dla celów podatkowych powinna być dokonywana na ostatni dzień każdego miesiąca i na ostatni dzień roku podatkowego lub na ostatni dzień kwartału i na ostatni dzień roku podatkowego albo tylko na ostatni dzień roku podatkowego, z tym że wybrany termin wyceny musi być stosowany przez pełny rok podatkowy i nie może być zmieniany.

W myśl art. 15a ust. 1 updop,

Różnice kursowe zwiększają odpowiednio przychody jako dodatnie różnice kursowe albo koszty uzyskania przychodów jako ujemne różnice kursowe w kwocie wynikającej z różnicy między wartościami określonymi w ust. 2 i 3.

Zgodnie z art. 15a ust. 2 pkt 3 updop,

Dodatnie różnice kursowe powstają, jeżeli wartość otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest niższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni, z zastrzeżeniem pkt 4 i 5.

Jak stanowi natomiast art. 15a ust. 3 pkt 3 updop,

Ujemne różnice kursowe powstają, jeżeli wartość otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest wyższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni, z zastrzeżeniem pkt 4 i 5.

Stosownie natomiast do treści art. 15a ust. 4 updop,

Przy obliczaniu różnic kursowych, o których mowa w ust. 2 i 3, uwzględnia się kursy faktycznie zastosowane w przypadku sprzedaży lub kupna walut obcych oraz otrzymania należności lub zapłaty zobowiązań. W pozostałych przypadkach, a także gdy do otrzymanych należności lub zapłaty zobowiązań nie jest możliwe uwzględnienie faktycznie zastosowanego kursu waluty w danym dniu, stosuje się kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień.

Jednocześnie zauważyć należy, że art. 7b updop zawiera zamknięty katalog przychodów, które podatnicy będą kwalifikować jako przychody z zysków kapitałowych. Natomiast, koszty uzyskania przychodów winny być klasyfikowane w relacji do przychodu, którego dotyczą. Oznacza to, że w przypadku podatnika, który winien rozpoznawać przychody z zysków kapitałowych oraz innych źródeł przychodów w przypadku poniesienia wydatku stanowiącego koszt podatkowy, będzie on zobowiązany, do ustalenia czy jest to koszt dotyczący przychodów z zysków kapitałowych czy przychodów z innych źródeł.

Przenosząc powyższe na grunt analizowanej sprawy zgodzić się należy z Wnioskodawcą, że dla ustalenia różnic kursowych z tytułu realizacji instrumentów zabezpieczających o charakterze rzeczywistym należy zastosować odpowiednie przepisy dotyczące takich różnic, tj. albo metodę podatkową zgodnie z art. 15a updop albo metodę rachunkową w myśl art. 9b ust. 1 pkt 2 updop. Przy czym w zakresie wyboru metody podatkowej zastosowanie w przedmiotowej sprawie znajdą odpowiednio art. 15a ust. 2 pkt 3 updop oraz art. 15a ust. 3 pkt 3 updop.

Przedmiotem Państwa wątpliwości jest także kwestia ustalenia, czy powstałe zyski/straty w wyniku rozliczenia nierzeczywistego transakcji zabezpieczeń ale pokrywające ryzyko transakcji fizycznej należy traktować jako przychody/koszty podatkowe, tj. różnice kursowe wskazać należy, że w przypadku kontraktów nierzeczywistych, tj. gdy nie ma miejsca dostawa instrumentu bazowego, różnice z wyceny instrumentu bazowego lub inaczej kwota rozliczenia (wartość z kontraktu i wartość z dnia realizacji) może być ujęta w przychodach podatkowych (zysk) lub w kosztach uzyskania przychodów (strata).

Odnosząc zatem przedstawione powyżej uregulowania prawne na grunt rozpatrywanej sprawy należy stwierdzić, że przychód z tytułu realizacji transakcji nierzeczywistych (dodatni wynik z transakcji) powinien być rozpoznany na podstawie art. 12 ust. 3 updop w zw. z art.12 ust. 3f updop.

Spółka będzie uprawniona do potrącenia kosztów (straty) wynikających z rozliczenia nierzeczywistego instrumentu pochodnego (ujemny wynik z transakcji) w dacie poniesienia wydatku, zgodnie z art. 15 ust. 4d updop. Przy ustalaniu daty potrącenia kosztów Spółka winna mieć również na względzie cytowany powyżej art. 15 ust. 4e updop. Zatem, wynik ujemny na kontraktach terminowych, Spółka winna rozpoznać w momencie sprzedaży towarów zgodnie z przyjętą przez Spółkę polityką rachunkowości.

Mając na uwadze powyższe, stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 2, należało uznać za prawidłowe.

Wątpliwość  Wnioskodawcy budzi również kwestia ustalenia, czy wskazane transakcje zabezpieczeń można zaliczyć do pozostałych przychodów/kosztów (nie mogą być one zakwalifikowane do zysków kapitałowych z uwagi na cel jaki przyświecał przy ich zawieraniu).

Zauważyć ponownie należy, że wprowadzona na początku 2018 r. nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, rozgranicza źródła przychodów („z zysków kapitałowych” oraz inne źródła, które de facto stanowić mają przychody z działalności operacyjnej) i nakazuje odrębnie określać przez podatnika uzyskany z tych źródeł odrębny wynik podatkowy – dochód bądź stratę.

Podkreślić ponownie należy, że w art. 7b updop, wskazano zamknięty katalog przychodów, które podatnicy będą kwalifikować jako przychody z zysków kapitałowych. W katalogu tym, w ust. 1 pkt 6 lit. b wskazano m.in. przychody z pochodnych instrumentów finansowych z wyłączeniem pochodnych instrumentów finansowych służących zabezpieczeniu przychodów albo kosztów, niezaliczanych do zysków kapitałowych. Oznacza to, że w przypadku podatnika, który rozpoznaje przychody z zysków kapitałowych oraz innych źródeł przychodów w przypadku poniesienia wydatku stanowiącego koszt podatkowy, będzie on zobowiązany, do ustalenia czy jest to koszt dotyczący przychodów z zysków kapitałowych czy przychodów z innych źródeł.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych rozgraniczają źródła przychodów („z zysków kapitałowych” oraz „inne źródła”, które de facto stanowić mają przychody z działalności operacyjnej) i nakazuje odrębnie określać przez podatnika uzyskany z tych źródeł odrębny wynik podatkowy – dochód bądź stratę.

Kwalifikując przychody osiągane w związku z transakcjami z udziałem instrumentów finansowych należy więc ustalić, czy spełniają one ustawową definicję pochodnych instrumentów finansowych, o których mowa w art. 4a pkt 22 updop. Jedynie w przypadku instrumentów spełniających ww. definicję można mówić o przychodach z zysków kapitałowych. W odniesieniu natomiast do instrumentów nie spełniających tej definicji, przychody osiągnięte z ich udziałem będą stanowiły przychody z innych źródeł. Jednocześnie, przy prawidłowym kwalifikowaniu przychodu do odpowiedniego źródła, należy określić również charakter danej transakcji z udziałem pochodnych instrumentów finansowych.

Mając powyższe na względzie, stwierdzić należy, iż z literalnej wykładni przepisu art. 7b ust. 1 pkt 6 lit. b updop wynika, że co do zasady, przychody osiągane z tytułu transakcji z udziałem pochodnych instrumentów finansowych (w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych), powinny być kwalifikowane do źródła „zyski kapitałowe”. Wyjątek dotyczy jednak pochodnych instrumentów finansowych służących zabezpieczeniu przychodów albo kosztów niezaliczanych do zysków kapitałowych (tj. instrumentów zabezpieczających przychody/koszty z pozostałej działalności podatnika), które powinny być zaliczane do przychodów z innych źródeł.

W związku z powyższym, do źródła przychodów z innych źródeł (tj. z pozostałej działalności podmiotu gospodarczego) powinny być kwalifikowane przychody osiągane przez niego z tytułu: realizacji transakcji z udziałem: (i) instrumentów, które nie posiadają na gruncie updop statusu pochodnych instrumentów finansowych oraz (ii) pochodnych instrumentów finansowych (w rozumieniu updop), których celem jest zabezpieczenie dochodu z pozostałej działalności podatnika. Natomiast przychody (straty) z tytułu realizacji transakcji z udziałem pozostałych instrumentów finansowych w rozumieniu ustawy updop (tj. np. przychody o charakterze niezabezpieczającym przychodów/kosztów podatnika ww. działalności) należy kwalifikować do źródła: „zyski kapitałowe”.

Pochodne instrumenty finansowe o charakterze niezabezpieczającym to takie instrumenty, które stanowią samoistne, niezależne operacje (nie związane z przedmiotem działalności podatnika), mające na celu osiągnięcie zysku z posiadanego kapitału. Natomiast instrumenty o charakterze zabezpieczającym to instrumenty, nie stanowiące samoistnych, niezależnych operacji zawieranych w celu osiągnięcia zysku z posiadanego kapitału, mające na celu zapewnienie stosownego zabezpieczenia dla określonego rodzaju działalności podmiotu (w szczególności zabezpieczenie przychodów/kosztów tej działalności).

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że celem stosowania przez Wnioskodawcę instrumentów zabezpieczeń będzie konieczność zabezpieczenia kursu walutowego związanego z prowadzoną działalnością operacyjną. Spółka planuje dokonanie również zabezpieczenia kursu waluty USD jako głównego czynnika fluktuacji ceny paliwa. Spółka aktywnie zamierza zarządzać ryzykiem finansowym poprzez wykorzystanie instrumentów pochodnych w celu zabezpieczenia marży złotowej wynikającej z prowadzonej sprzedaży i agregację środków walutowych po cenach gwarantujących zmniejszenie kosztów w realizowanym obrocie. W celu zabezpieczenia marży (ceny wymiany walutowej, rentowności) Spółka stosować będzie następujące instrumenty zabezpieczające m.in. Transakcje Forward, Transakcje kupna opcji walutowej, Transakcje sprzedaży opcji walutowych. W związku z powyższym finalnie rozliczenie transakcji zabezpieczających będzie miało dwojaki charakter, w części z nich nastąpi rzeczywista wymiana waluty, przy części nastąpi tylko rozliczenie nierzeczywiste, tj. nie nastąpi faktyczny zakup i sprzedaż waluty, spółka otrzyma jedynie rozliczenie per saldo danego instrumentu zabezpieczającego (in plus lub in minus obciążające rachunek bankowy). Rozliczenia nierzeczywiste, tj. bez zapewniania salda na rachunku, realizowane będą w celu zabezpieczenia ceny rzeczywistych, fizycznych przepływów i dopiero suma obu składników wymiany składać się będzie na cenę budżetową i poziom osiągnięcia rentowności. W uzupełnieniu wniosku wskazano, że zawierane przez Wnioskodawcę Transakcje (Forward, kupna opcji walutowej, sprzedaży opcji walutowych) nie będą miały charakteru spekulacyjnego. Co do zasady Wnioskodawca nie zamierza dokonywać zabezpieczeń transakcji związanych z nabyciem środków trwałych. Przyjmuje jednak, iż w sytuacji, gdyby transakcje zabezpieczeń związanych z nabyciem środka trwałego miały miejsce, to powstałe w wyniku rozliczenia transakcji przychody/koszty przed oddaniem środka trwałego do używania zwiększałyby jego wartość. Transakcje zabezpieczeń zrealizowane po nabyciu i oddaniu środka trwałego do korzystania stanowiłyby przychody/koszty podatkowe.

Założeniem Spółki jest by suma wszystkich zabezpieczeń w momencie zawierania transakcji zabezpieczyła prognozowane przepływy. Transakcje zawierane z terminem rozliczenia na +3 mieś, +6 mieś, +12 mieś a może nawet +18 miesięcy. Przy tak odległych terminach trudno z dokładnością co do dnia zaplanować wpływ środków od kontrahenta zatem zdarza się, że daty rozliczenia transakcji są przesuwane lub transakcje są rozliczane przed terminem, a fizyczna wymiana następuje w terminie, kiedy wpłyną środki od kontrahenta. W praktyce zdarzać się więc będą sytuacje, gdy kontrahent zamiast wpłacić środki do banku A wpłaci do banku B. W konsekwencji by Spółka nie traciła czasu niezbędnego do dokonania przelewu środków pieniężnych z rachunku B na rachunek A, zwłaszcza w sytuacji, gdy rozliczenie transakcji będzie odsunięte w czasie, w celu rozliczenia danego kontraktu Spółka dokona negocjacji ustalonych warunków z bankiem A odnośnie rozliczenia wcześniejszej transakcji, przy równoczesnej odsprzedaży waluty bankowi B.

Spółka dąży do tego by transakcje z rozliczeń równoważyły się pod kątem uzyskanych korzyści/strat. Powstała różnica z rozliczenia transakcji z bankiem A zostanie jako rozliczenie nierzeczywiste odniesione w przychody/koszty podatkowe (przychody/koszty operacyjne).

Ponadto w uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że w sytuacji, gdy dany instrument nie zostanie wykorzystany, z uwagi na fakt, iż rzeczywisty wpływ środków pieniężnych nie nastąpił w danym banku, Wnioskodawca albo dokonuje uzgodnionego przesunięcia terminu rozliczenia transakcji po kursie historycznym na okres maksymalnie do 12 miesięcy albo dokonuje zawarcia transakcji odwrotnej do zawartej umowy zabezpieczenia. W wyniku nierzeczywistego rozliczenia transakcji sprzedaży i zakupu waluty powstała różnica zostanie odniesiona na wynik jako przychody/koszty operacyjne.

Mając powyższe na względzie należy stwierdzić, że cel zawarcia transakcji pochodnych instrumentów finansowych określony przez Wnioskodawcę jako zabezpieczenie prowadzonej działalności operacyjnej, wbrew twierdzeniu Wnioskodawcy, nie może wyłącznie wpływać na kwalifikację wyniku z realizacji danego pochodnego instrumentu finansowego. Znaczenie w tym przypadku ma również realizacja danego instrumentu w poszczególnych okresach. Jeśli realizacja instrumentu pochodnego w poszczególnych okresach, w części nie dotyczy zabezpieczenia przychodów albo kosztów, niezaliczanych do zysków kapitałowych, to w tej części powinna zostać zaliczona do źródła zyski kapitałowe, określonego w art. 7b updop, stosownie do brzmienia ust. 1 pkt 6 lit. b przedmiotowego przepisu.

Z kolei realizacja instrumentu pochodnego w poszczególnych okresach, w części dotyczącej zabezpieczenia przychodów i kosztów działalności operacyjnej powinna zostać zaliczona do przychodów z innych źródeł.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy, w sytuacji gdy dany instrument:

-zostanie rzeczywiście wykorzystany do zabezpieczenia przychodów i kosztów działalności operacyjnej - należy uznać za prawidłowe,

-nie zostanie wykorzystany w celu zabezpieczenia przychodów i kosztów działalności operacyjnej – należy uznać za nieprawidłowe.

Końcowo odnosząc się do powołanej we wniosku interpretacji indywidualnej oraz wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego stwierdzić należy, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach innych podmiotów i nie wiążą Organu w sprawie będącej przedmiotem wniosku.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie wydania uchylonego postanowienia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-   Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 1540, ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

-   Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 329, ze zm.; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-    w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-    w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 1540, ze zm.).

close POTRZEBUJESZ POMOCY?
Konsultanci pracują od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00 - 17:00